Tummas í Garði er varastjóri í Sjúkrahúsverkinum. Hann er kendur fyri sítt róliga sinnalag, eitt serligt evni til at sissa sjúklingar, sum skulu leggjast undir skurð, og ikki minst er hann ein av fáu læknunum, sum kann leggja okkum kvinnum epidural. Her kanst tú lesa um dámliga læknan, sum hevur upplivað sorgina um at missa ein lítlabeiggja, vónbrotið um hjúnabandið, ið ikki helt, og gleðina um at hava funnið ein heilt serligan felagsskap.
Hvat er tað týdningarmiklasta, sum mamma tín hevur lært teg?
Mamma var ein øðrvísi kona fyri sína samtíð, samstundis sum hon í ávísan mun eisini lagaði seg eftir kynsmynstrunum frá tí tíðini. Hon var útbúgvin sjúkrasystir og elskaði sítt arbeiði, men tá hon gifti seg, fór hon heim at arbeiða. Mamma var still, og hon hevði nógv um oyruni við okkum seks systkjum umframt teimum trimum, sum tey tóku til sín. Hon hevði hjartarúm. Eg fati ikki, hvussu hon fann tíð til tað, men hvørt kvøld setti hon seg at lesa klassikarar sum Tolstoy.
Vit beiggjar sluppu ikki at nerta nakað húsligt, tað noyddust systrarnar at gera. Men vit dreingir sluppu at gera onnur ting. Eg minnist, at eg ofta fekk at vita frá foreldrunum, at eg var óendaliga virðismikil og nóg góður, sum eg var.
Hon lærdi meg, at øll hava krav upp á virðing. At virða onnur, líkasum tú ynskir virðing.
‘Moral og etikk skalt tú brúka upp á teg sjálvan og ikki til at sláa onnur í høvdið við’, segði hon. Og so tað, at menniskju ikki kunnu bólkast í góð og ring, men skulu síggjast sum samansett individ.
Hvat fær teg at flenna?
Eg flenni ofta. Eg haldi, at eg havi humoristiskan sans, og hann havi eg arvað frá mammu. Mamma var altíð so stuttlig. Hon dugdi væl at siga ting við kanti, tó altíð við einum smíli.
Eg havi tað soleiðis við humori, at eg helst skal flenna at mær sjálvum og ikki eftir øðrum. Men gjarna saman við øðrum.
---
Um Tummas
Tummas í Garði starvast sum varastjóri í Sjúkrahúsverkinum, har hann hevur starvast í góð 30 ár sum lækni, narkosulækni og læknastjóri. Hann hevur trý børn og fimm abbabørn; og tá arbeiðið ikki krevur at kalla alla hansara tíð, dámar honum at telva saman við abbasoninum, Ísaki.
----
Hvat mótarák fert tú ongantíð at hoppa á aftur?
Eg havi ongantíð verið við upp á mótan upp á handan mátan. Men í 1980 árunum var metroseksuella hugtakið ikki uppfunnið, og tá eg var fluttur niður at lesa medisin, var tað eitt skifti upp á hægsta móta í Keypmannahavn at permanenta sær. So tað gjørdi eg; og eg fekk sjálvandi hesar ovurstóru lambakrúllurnar, so eg noyddist at vera í húgvu fyri at goyma tær. Tað varð ikki gjørt aftur.
Hvat er løgnasta rósið, tú hevur fingið?
Rós kann vera lumpisligt. Onkur kann siga okkurt, sum ljóðar sum eitt fornermilsi, men í veruleikanum er rós. Eg minnist, tá eg kom at arbeiða sum hjálparlækni á Landssjúkrahúsinum og ætlaði at spesialisera meg sum anæstesilækna. Tá eg fortaldi tað fyri starvsfeløgunum, var reaktiónin, hví eg skuldi gera tað? Tú, sum ert so góður til at tosa við fólk.
Eg seti eina dygd í at sissa sjúklingar í sambandi við skurðviðgerðir, og tað kemur meir enn so fyri, at fólk koma til mín í tí privata og takka fyri viðgerðina. Møguliga havi eg ein eginleika til at sissa fólk. Eg minnist væl, hvussu tað var at vera ungur lækni á intensiv og kensluna av, at alt var kaos innan í mær. Men samstundis hava onnur upplivað tað sum tryggjandi, at eg var har. Tað taki eg sum rós.
Hvat talent hevði tú ynskt at havt?
Eg kundi hugsað mær at havt tvey talent: Eg havi gott gehør og góða rødd, so eg eri ikki ómusikalskur, men havi ongantíð lært meg at spæla nakað ljóðføri. Eg angri, at eg ongantíð havi brúkt tíð upp á tað. Bæði míni foreldur vóru musikalsk. Pápi mín týddi fleiri sálmar, og hann spældi teir ofta á orgul heima, meðan vit sungu afturvið.
Og so kundi eg hugsað mær at verið betur skipaður - bæði í arbeiði og í tí privata.
Óerligheit. Tað havi eg tað ikki gott við. Eisini tá fólk lata vera við at siga sannleikan, tí tað er óbehagiligt.
Hvør er tín størsti veikleiki?
Eg havi fleiri. Sjokuláta er heilt víst ein.
Hvør er tann longsta løtan í tínum lívi?
Gjøgnum mítt arbeiði havi eg staðið í nógvum støðum, har eg haldi ondini og bíði eftir, at gongdin við einum sjúklingi skal venda.
Eg hevði ein lítlabeiggja, sum var átta ár yngri enn eg, og sum doyði brádliga ein sunnumorgun í eini bilvanlukku. Eg var staddur í Danmark, og flogferðslan var ikki tann sama tá. Tá var hendan bíðitíðin eftir at sleppa heim til familjuna ómetaliga long.
Aftaná fylgdi eitt drúgt tíðarskeið við sjokki og sorg, men vit brotnaðu ikki sum familja. Vit kundu væl tosa um hann – men tað høvdu onnur tað ikki so lætt við, minnist eg.
Tað er tungt at missa eitt systkin, sum er so ungt. Hann var einans 17 ár. Eg hugsi ofta um, hvussu hansara lív hevði kunnað verið?
Hvønn eginleika brýggjar tú teg ikki um hjá øðrum?
Óerligheit. Tað havi eg tað ikki gott við. Eisini tá fólk lata vera við at siga sannleikan, tí tað er óbehagiligt.
Hvørjum ert tú mest errin av?
Av mínum børnum. At tey eru vorðin heil og sonn menniskju. Eg havi roynt at lagt tað sama í tey, sum eg havi fingið heimanífrá, og eg haldi, at tað hevur eydnast heilt væl.
Nær visti tú, at tú vart dugnaligur til tað, tú gert?
Eg havi sum sagt ongantíð verið trýstur til at koma mær fram í verðini ella til yvirhøvur at fáa mær eina útbúgving, men eg havi altíð fingið rós og havi verið eggjaður til at fylgja mínum dreymum. Eg havi altíð havt ein áhuga fyri tøkni og tók tí útbúgving sum mekanikari og fór so til skips í nøkur ár. Eg minnist enn success-upplivingina av, at ein reiðari vísti mær álit. At vera ungur og fáa kensluna av at raka rætt og at verða viðurkendur fyri tað.
Innan læknayrkið er ikki vanligt at rósa hvørjum øðrum. Sum smádrongur segði mamma við meg, at hon helt, at eg átti at gerast lækni. Eg valdi so ein heilt annan veg, men eftir eina tíð helt eg, at eg vildi arbeiða við menniskjum og tøkni. Eg valdi so at fokusera uppá medico, sum er tól til sjúkrahúsverkið, og seinni narkosu sum sergrein.
Hvat er tað týdningarmesta, tú hevur lært um teg sjálvan?
Tá tú ert ungur, ert tú heimsins miðdepil. Jørðin snarar um teg. Tað, sum fyllir hjá mær í dag, er, at eg bara eri til eitt lítið sekund í allari hesari tilveruni. Eg eri bara eitt lítið pu. Men fyri tí er mítt lív ikki til fánýtis. Tað er týdningarmikið at liva lívið væl. At gera tað besta, tú kanst, har, sum tú ert. At royna at brúka míni evni og gera mun, har eg kann.
Hvat er títt lívs størsta vónbrot?
Eg havi verið heppin í lívinum, eingin ivi um tað. Men tá eg líti aftur, so varð eg vónbrotin um, at mítt hjúnaband ikki helt. At dreymurin um at gerast gamal saman ikki helt.
Hvørji ráð hevði tú givið tær sjálvum sum 20 ára gamal við øllum teimum royndunum, sum tú hevur nú?
At arbeitt minni og røkt vinir og familju meira.
